Hoe een kind leert eten bij Dieetvoeding Mechelen

Ouders zijn blij wanneer hun kind goed eet. Gezonde voeding is inderdaad belangrijk voor een kind. Het is evident dat een kind voldoende moet eten om te groeien en om gezond te blijven. Maar hoeveel is genoeg? En wie bepaalt hoeveel er gegeten wordt?

Hoe kunnen we ervoor zorgen dat een kind uitgroeit van een zuigeling die louter melk drinkt tot een volwassene die gevarieerd (en dus gezond) eet en die kan genieten van lekker eten? Tegelijkertijd is het de bedoeling dat die volwassene met eten omgaat op een vanzelfsprekende manier, waarbij eten en wat ermee te maken heeft niet te veel plaats in zijn/haar leven gaat innemen.

Ouders en opvoeders kunnen het ontwikkelen van gezond eetgedrag bij kinderen bevorderen. Het is niet overbodig om aandacht te besteden aan het voedende aspect van opvoeden. De frequentie van problematisch eetgedrag neemt immers toe. Ouders maken zich zorgen over hun kinderen die te weinig of te veel zouden eten, kinderen weigeren gevarieerde voeding, tieners diëten chaotisch, de frequentie van zowel anorexia nervosa als van obesitas neemt toe.

Als de kinderen wat groter zijn, kan samen eten heel prettig en gezellig worden. Een gezellig moment waarin ouders en kinderen elkaar vertellen wat ze beleefd hebben. De maaltijden kunnen echter ook pijnlijke momenten worden, waarbij zowel ouders als kinderen gefrustreerd raken.

Algemene richtlijnen

De meeste discussies over eten en de meeste eetproblemen vinden hun oorsprong in oprechte bezorgdheid van ouders voor hun kinderen (‘ze moeten toch goed eten om gezond te blijven...’), en in slechte raad. Ouders worden aangemaand om niet in te gaan op de informatie die ze uit het gedrag van hun kinderen kunnen afleiden, maar om bepaald voedsel en bepaalde hoeveelheden onder dwang te doen eten. Telkens wanneer er te rigide regels worden gesteld, kan het eten ontregeld raken. Hetzelfde kan gebeuren wanneer er helemaal geen regels zijn.

Een ondersteunende houding betekent dat ouders vertrouwen op het honger- en het verzadigingsgevoel van hun kind, en er van jongs af aan naar leren luisteren. Dit resulteert in de volgende praktische richtlijn: ouders bepalen wat er gegeten wordt, en op welke manier het voorgeschoteld wordt. Kinderen bepalen hoeveel er gegeten wordt.

Deze verdeling van verantwoordelijkheden kan bij kinderen van elke leeftijd worden toegepast.

Zuigelingen

Leren eten start bij de geboorte. Hoe iemand tijdens zijn of haar leven zal omgaan met eten wordt voor een deel bepaald door zijn vroegste ervaringen met voeding. De manier waarop een kind eet, waarop het de voeding accepteert, wat het voelt voor eten,...

Voor baby's is het vrij simpel: ze worden het best op vraag gevoed, of het nu om borstvoeding of flesvoeding gaat. Dit betekent dat de baby bepaalt wanneer en hoeveel hij drinkt. Bij gebruik van een aangepaste zuigelingenmelk die op steriele wijze en in de juiste samenstelling gegeven wordt, is er geen gevaar dat hij te veel krijgt.

Voor een jonge zuigeling is eten een van de belangrijkste zaken in zijn leven. Wanneer hij hongerig is, voelt hij zich miserabel en alleen. Komt er steeds prompt iemand om hem te voeden wanneer hij van honger huilt, iemand die naar hem luistert en die gevoelig is voor zijn wenken, dan zal hij honger en eten leren associëren met iets prettigs. Hij zal beseffen (voor zover baby's kunnen beseffen) dat hij een belangrijk en geliefd wezen is.

Wanneer verzorgers echter traag, niet of onregelmatig reageren op zijn hongersignalen, wanneer ze hem forceren om te eten op momenten dat hij geen honger heeft of hem doen wachten wanneer hij om melk huilt, dan zal hij zich onzeker en ongeborgen voelen.

Tussen vier en zes maanden wordt met vaste voeding gestart. Dit betekent dat baby's dan wennen aan andere smaken en dat ze uit een lepel gaan eten. Aanvankelijk gaat het om volledig fijngemalen voedsel, later leert de baby ook zachte brokjes verwerken.

Vanaf zes maanden dient er voldoende afwisseling te zijn zodra de baby goed met de lepel overweg kan. Op die manier raakt hij met verschillende smaken vertrouwd. Zorg er ook voor dat de voeding vanaf de leeftijd van 8 à 9 maanden niet volledig fijngemalen is, maar zachte brokjes bevat. Wanneer te lang gewacht wordt om brokjesvoeding te starten, wordt het steeds moeilijker om die te laten accepteren.

Peuters

Een peuter is geen baby. De tijd van op vraag voeden is nu voorbij. Een peuter heeft duidelijke grenzen nodig, al zal hij de grenzen steeds opnieuw proberen te overschrijden.

Wat het eten betreft, blijft de stelregel: ouders bepalen wat en hoe er gegeten wordt, het kind bepaalt hoeveel.

Tussen 1,5 en 3 jaar neemt het groeitempo van kinderen sterk af. Als gevolg hiervan kan de eetlust behoorlijk verminderen. Vele ouders maken zich dan ook zorgen, en denken dat hun kind te weinig eet. Peuters weten deze bezorgdheid vaak handig uit te buiten. Ze voelen dat ze, door eten te weigeren, macht over hun ouders kunnen krijgen. Wanneer een peuter het inderdaad voor het zeggen heeft en zijn eigen grenzen stelt, dan zal hij/zij zich onveilig voelen.

Deze dynamiek speelt zeer sterk bij de timing van de maaltijden en van de tussendoortjes. Om problemen zo veel mogelijk te voorkomen, worden het best de volgende vuistregels toegepast.

Zorg voor drie hoofdmaaltijden per dag, en plan verschillende tussendoortjes. Die geplande tussendoortjes betekenen niet dat de peuter de kans krijgt om de hele dag door te eten. Wel maken ze het mogelijk dat de ouders ‘neen’ kunnen zeggen wanneer hij/zij op eender welk moment om een koekje of wat melk komt bedelen. Denk niet: dan heeft hij dat toch al binnen, wanneer hij daarvoor slecht gegeten heeft. Wees kordaat, maak duidelijk dat hij/zij moet wachten tot het opnieuw tijd is om te eten.

Door tussendoortjes te plannen, zal de tijd tussen twee tijdstippen waarop er gegeten kan worden, nooit meer dan 2 à 3 uur bedragen. Dit zijn overbrugbare perioden, ook voor een peuter die wat hongerig is. Is de tijd tussen twee maaltijden erg lang, plan dan twee tussendoortjes.

Zorg er ook voor dat er op tijd gegeten kan worden. Wanneer kinderen zeurderig worden omdat ze te lang op de maaltijd hebben moeten wachten, is er meer kans dat ze niet goed eten.

Proeven van onbekende dingen

Het zal wel niemand verbazen dat peuters weigerig staan tegenover nieuwe voeding. Ook hier helpt dwang (rechtstreeks of onrechtstreeks) niet.

Wat dan met het veelgehoorde 1 hapje moeten ze toch proeven? Bij een aantal kinderen helpt deze methode inderdaad. Ze kan echter efficiënter worden wanneer eraan toegevoegd wordt dat de kinderen het hapje weer uit de mond mogen nemen als ze het niet lusten. Wetenschappelijk onderzoek heeft immers aangetoond dat kinderen het vlugst nieuwe dingen wilden proeven wanneer hen gezegd werd dat ze het eten weer uit de mond konden nemen als ze het niet zouden lusten.

Let ook op met beloningen. Kinderen die beloond worden omdat ze iets nieuws willen proeven, zullen later minder vlug uit eigen beweging dit soort van voedsel eten. Dit is echter veel meer het geval bij kinderen aan wie neutraal de keuze werd gelaten om iets al dan niet te proeven. Wanneer een kind beloond wordt omdat het iets wil proeven, geef je immers onrechtstreeks te kennen dat het eigenlijk toch niet zo lekker is (want het proeven moet door een beloning worden gecompenseerd). Anderzijds stijgt de waarde van bepaalde soorten voeding (snoep!) wanneer die gebruikt wordt om te belonen.

Om met succes een kind te leren eten, is het uiteraard belangrijk dat het kind werkelijk in staat is om het voorgeschotelde voedsel te kauwen en in te slikken.

Dieetvoeding

Voeding- en dieetadvies op maat, gezond eetgedrag en een gezond gewicht